Poytaxtda birinchi Toshkent xalqaro investitsiya forumi boʻlib oʻtmoqda. Uning doirasida “Kambagʻallik iqtisodiyoti” mavzusida “aylana stol” tashkil etildi. Tadbir moderatorligi vazifasini SmartGov consulting ijrochi direktori Aziza Umarova bajardi.
Spikerlar – Investitsiya va tashqi savdo vaziri oʻrinbosari Olimxon Rustamov, Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi direktori Obid Hakimov, BMT rivojlanish dasturining Oʻzbekistondagi doimiy vakili Matilda Dimovska, Fransiya taraqqiyot agentligining Gʻarbiy Bolqon/Yaqin Sharq/Osiyo boʻyicha direktori Filipp Orlianj.
Koronavirus pandemiyasi inqiroz davrida hammadan koʻp kambagʻallik chegarasida yashayotgan odamlar qiynalishini amalda koʻrsatdi. Aholining turli qatlamlari orasidagi moliyaviy tafovutni qisqartirish boʻyicha xalqaro darajada koʻrilayotgan chora-tadbirlarlarga qaramay, qashshoqlik qamrovi sezilarli darajada katta. Aynan shuning uchun kambagʻallikni barcha shakllarda bartaraf etish insoniyat qarshisida turgan jiddiy muammolardan biri boʻlib qolmoqda.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi direktori Obid Hakimov oʻz chiqishida Oʻzbekistonda 2016-yilga qadar kambagʻallik bilan bogʻliq savollar koʻtarilmaganini taʼkidladi. Ilk marotaba bu muammo prezident tomonidan 2020-yilda ochiqchasiga koʻtarildi. Uni hal etish boʻyicha aniq maqsadlar belgilandi. U, shuningdek, Oʻzbekiston ijtimoiy tengsizlikka barham berish boʻyicha qatʼiy qadamlarni qoʻyayotganini taʼkidladi. Xususan, bu yoʻnalishdagi dastlabki va muhim bosqichlardan biri Iqtisodiy taraqqiyot va kambagʻallikni qisqartirish vazirligining tashkil etilishi boʻldi. Ushbu muammoga taʼlim, atrof muhit, gender tengligi, tadbirkorlikni rivojlantirish masalalarini qamrab olgan kompleks yechim topish ahamiyatiga urgʻu berildi.
Xususan, 2015-yil sentyabrdagi BMT barqaror rivojlanishga oid sammitida qabul qilingan BMT Bosh Assambleyasi rezolyutsiyasiga muvofiq, shuningdek, 2030-yilga qadar BMT global kun tartibini barqaror rivojlantirish maqsadlarini bosqichma-bosqich amalga oshirish tizimli ishini tashkillashtirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2018-yilning 20-oktyabrida barqaror rivojlanish sohasida 16ta Milliy maqsad va ular bilan bogʻliq 127ta vazifa 2030-yil muddatiga qadar belgilandi. Ularning birinchisi – ijtimoiy zaiflikni qisqartirish. Rasmiy statistikaga koʻra, 2020-yilda milliy kambagʻallik chegarasida yashayotgan aholi ulushi 2010-yildagi 17,7 foizdan 11,5 foizgacha kamaydi.
Koʻrinib turganidek, muammo hali ham bor. Shundan kelib chiqib, “aylana stol” doirasida ijtimoiy himoya va ijtimoiy taʼminot: jamiyatning kambagʻal va zaif qatlamlarini himoya qilishda davlatning rolini qayta koʻrib chiqish, aholining zaif qatlamlariga yoʻnaltirilgan xarajatlar va siyosat, davlat boshqaruvi institutlarining barqarorligi singari masalalar muhokama etildi.
BMT rivojlanish dasturining Oʻzbekistondagi doimiy vakili Matilda Dimovska BMTning barqaror rivojlanish maqsadlarining asosiy gʻoyasi – hech kimni ortda qoldirmaslik. Aynan shu bois, kambagʻallikni yoʻqotish masalalarida birinchi navbatda inson kapitaliga eʼtibor qaratish zarur. Bugun insonni muhtojlik holatidan olib chiqishning oʻzi yetarli emas. Ijtimoiy himoya shunchaki qoʻllab-quvvatlash emas, imkoniyatlarni kengaytirishga yoʻnaltirilishi lozim. Bunday yondashuv olgʻa harakatlanishga yordam beradi.
«Biz Oʻzbekiston bu yoʻnalishda toʻgʻri siyosat yuritayotgani va insoniy qadriyatlarni birinchi oʻringa qoʻyayotganini kuzatishdan mamnunmiz», – dedi u.
Fransiya rivojlanish agentligining Gʻarbiy Bolqon/Yaqin Sharq/Osiyo boʻyicha direktori Filipp Orlianj oʻz nutqida kambagʻallikni qisqartirish boʻyicha amaliy ishlarga pandemiya hali davom etayotgani va iqlim oʻzgarishlari sharoitidan kelib chiqib yondashish kerakligini taʼkidladi. Chunki bu voqeliklar birinchi navbatda aholining zaif qatlamlariga taʼsir koʻrsatadi. U keyingi inqirozni kutmasdan, hozir ishlash kerakligini aytdi. Pandemiya koʻplab islohotlar, xususan, soliq sohasida ham daromadlarni teng taqsimlash sohasida oʻzgarishlar zaruratini namoyon etdi. Oʻzbekiston bu yoʻnalishda juda toʻgʻri va maqsadli qadamlarni qoʻymoqda. Agar barqaror rivojlanish maqsadlariga koʻra, “Hech kim ortda qolmaydi” shioriga asoslanadigan boʻlsak, shu masalalardan kelib chiqib qaror qabul qilish kerak.