24-26-mart kunlari poytaxtimizda Toshkent xalqaro investitsiya forumi boʻlib oʻtmoqda. Congress Hall keng koʻlamli tadbir uchun maydonga aylandi.
Ushbu forum xalqaro kun tartibidagi muhim voqeaga aylandi. Ishbilarmonlik dasturi Oʻzbekiston va mintaqa mamlakatlarining investitsiya, savdo, sanoat va transport-tranzit salohiyati oshkor etilgan panelli sessiyalar, mavzuli munozaralar va davra suhbatlari bilan toʻla boʻlib, unda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish boʻyicha keyingi qadamlar eʼlon qilinadi, mamlakatning strategik rivojlanishi, xususiy sektorni ragʻbatlantirish, xalqaro aloqalarni mustahkamlash va boshqa yoʻnalishlarda hukumatning ustuvor yoʻnalishlarini belgilaydi.
Forumdan koʻzlangan maqsad – Oʻzbekistonning jadal rivojlanayotgan bozoriga integratsiyalashuvdan manfaatdor boʻlgan yirik xorijiy investitsiyalar, moliya-iqtisodiy tashkilotlar va kompaniyalar rahbarlarini jalb etishdan iborat.
Birinchi kun davomida 10 dan ortiq tadbirlar, jumladan, “Kelajak avlodlar uchun yashil energiya” panel muhokamasi boʻlib oʻtdi.
Unda Energetika vazirining birinchi oʻrinbosari Azim Ahmadxodjayev, Osiyo infratuzilma investitsiya banki vitse-prezidenti Konstantin Limitovskiy, ACWA Power boshqaruvi raisi Muhammad Abu Nayyan, Masdar (BAA) bosh direktori Muhammad Jamil ar-Ramaxi, EDF Group xalqaro hamkorlik boʻyicha katta ijrochi vitse-prezidenti Beatris Buffon, Synergy Consulting kompaniyasi bosh direktori Anand Krishna Rohatgi va Yevropa tiklanish va taraqqiyot bankining Yevroosiyo, Yaqin Sharq va Afrika mintaqasi energiya resurslari departamenti direktori Aida Sitdikova ishtirok etdi.
Moderator sifatida XMKning Yaqin Sharq, Markaziy Osiyo, Turkiya, Afgʻoniston va Pokiston uchun infratuzilma va tabiiy resurslar boʻyicha mintaqaviy boʻlinmasi rahbari Julyen Alen Tyuro ishtirok etdi.
Taʼkidlanganidek, soʻnggi bir necha yil ichida Oʻzbekiston elektroyenergetika sohasida tub oʻzgarishlar amalga oshirildi. Qayta tiklanuvchi energiya manbalarini rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etdi, 2019-yilning may oyida “Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish toʻgʻrisida”gi qonunning qabul qilingani shundan dalolat beradi. 2020-yil aprel oyida hukumat tomonidan 2020-2030-yillarda Oʻzbekiston Respublikasini elektr energiyasi bilan taʼminlash konsepsiyasi tasdiqlandi. Mamlakatda yirik quyosh elektr stansiyalari ishga tushirilmoqda, fotoelektr va shamol elektr stansiyalarini qurish boʻyicha yangi investitsiya loyihalarini amalga oshirish boʻyicha hamkorlar belgilandi. Shu bilan birga, Oʻzbekiston kelgusi oʻn yillikda energiya samaradorligini oshirish chora-tadbirlari orqali energiya isteʼmolini ikki baravar kamaytirishni maqsad qilgan.
Ushbu strategiyani amalga oshirishda sarmoya muhim ahamiyatga ega boʻlsa-da, texnologik hamkorlik ham zarur. Qayta tiklanadigan energiya innovatsiyalaridan tashqari katta maʼlumotlar, sunʼiy intellekt va internet energiyasidan (IoE) foydalanish ommaviy tendensiyalarga aylanmoqda.
Muhokama davomida havoga karbonat angidrid chiqindi gazlarini kamaytirishga qaratildi. Oʻzbekiston 2018-yilda ratifikatsiya qilgan Parij kelishuvi doirasida respublikada atmosferaga CO2 chiqindilarini kamaytirish boʻyicha faol choralar koʻrilmoqda. Shuningdek, energiyaning 30 foizdan ortigʻini qayta tiklanadigan energiya manbalaridan olish rejalashtirilgani taʼkidlandi.
Oʻzbekiston Respublikasi energetika vazirining birinchi oʻrinbosari Azim Ahmadxodjayev Oʻzbekiston “yashil” iqtisodiyotda yetakchi oʻrinlardan birini egallash niyatida ekanini, buning uchun bu yoʻnalishda harakat qilish boʻyicha qarorlar qabul qilinishini taʼkidladi.
ACWA Power boshqaruvi raisi Muhammad Abu Nayyan
«Ushbu tadbirda ishtirok etish imkoniyatini taqdim etishgani uchun tashkilotchilarga minnatdorchilik bildirmoqchiman. Unda 56 davlatdan vakillar ishtirok etayotgani Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev pozitsiyasi investorlar uchun jozibador ekanidan dalolatdir.
BAA rahbariyati mamlakatning yashil iqtisodiyotga oʻtishini qoʻllab-quvvatlaydi. Oʻzbekiston bu yoʻnalishda mintaqaning yetakchi davlatiga aylanish uchun yuksak salohiyatga ega. Biz dunyoning 80 dan ortiq mamlakatlarida loyihalarni amalga oshirmoqdamiz va ularni Oʻzbekistonda amalga oshirishdan mamnun boʻlamiz».
OIIB vitse-prezidenti Konstantin Limitovskiy Oʻzbekistonning “yashil” energiya yoʻnalishida erishayotgan yutuqlari tahsinga loyiq ekanini taʼkidladi. Bank kam uglerodli energiyaga oʻtish boʻyicha respublika loyihalarini moliyalashtirish va sarmoya kiritishni davom ettirishni rejalashtirmoqda.
YETTBning Yevroosiyo, Yaqin Sharq va Afrika mintaqasi boʻyicha Energiya resurslari departamenti direktori Aida Sitdikova ham Oʻzbekiston tomonidan qayta tiklanadigan energiya manbalariga oʻtish boʻyicha amalga oshirilayotgan loyihalarga qiziqish bildirdi:
«Yashil energiyaga oʻtish ustuvor vazifa hisoblanadi. Mablagʻlarimizning 50 foizi ana shunday loyihalarga toʻgʻri keladi. Biz yuqori uglerodli energiya ishlab chiqarishdan kam uglerodli energiya ishlab chiqarishga oʻtishni qoʻllab-quvvatlashga harakat qilmoqdamiz.
Qayd etilishicha, Oʻzbekistonda karbonat angidrid chiqindilarining eng koʻp miqdori energetika tarmogʻidan chiqadi. Shuning uchun “yashil” energiyaga eʼtibor berish juda muhimdir. Buning uchun manfaatdor tomonlarning, jumladan, respublikada muvaffaqiyatli amalga oshirilayotgan davlat hukumatining birgalikdagi saʼy-harakatlari zarur.
YETTB vakili respublikada bu yoʻnalishda koʻproq loyihalar paydo boʻlishiga umid bildirdi.
Oʻzbekiston sarmoyadorlar uchun turli sohalar, jumladan, energetika sohasi uchun juda jozibador. Biroq, nafaqat yirik, balki oʻrta va kichik kompaniyalarning ham salohiyatini hisobga olish muhim, dedi Synergy Consulting bosh direktori Anand Krishna Rohatgi.
Masdar (BAA) kompaniyasi bosh direktori Muhammad Jamil ar-Ramahi ham soʻnggi yillarda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan oʻzgarishlar uni investorlar uchun jozibador qilishini taʼkidladi. Bu, oʻz navbatida, BAAning moliyaviy oqim hajmini oshirish va ularning bu yerda mavjudligini kengaytirishni rejalashtirish imkonini beradi.
“Hozir biz mahalliy loyihalarga sarmoya kiritmoqdamiz – bu Nur Navoiy quyosh elektr stansiyasi, gaz turbinali elektr stansiyasi. Iqlim sharoitlari qayta tiklanadigan energiya manbalaridan kun boʻyi foydalanishga imkon beradi, lekin ular ham toʻplanishi kerak. Shuningdek, gidroenergetikani rivojlantirish zarur va umid qilamizki, Oʻzbekiston bizga bu yoʻnalishda davlat va xususiy tashkilotlar bilan hamkorlik qilish imkoniyatini beradi”, — dedi Masdar bosh direktori.
EDF Group xalqaro hamkorlik boʻyicha katta ijrochi vitse-prezidenti Beatris Buffon uglerod chiqindilarini nolga tenglashtirish boʻyicha umumiy maqsad amalga oshishiga umid bildirdi: “Dunyoning koʻplab davlatlari bunga intilmoqda va bu yoʻl sarmoya va huquqiy shart-sharoitlarni talab qiladi. Kompaniyamiz Oʻzbekiston oʻz oldiga juda katta maqsadlar qoʻyganini, bu boradagi imkoniyatlarini oshirishga intilayotganini tushunadi va ularga erishish uchun yaxshi kombinatsiyani tanladi. Bu yerda Oʻzbekistonda doimiy asosda joriy etilgan qayta tiklanadigan energiya manbalari va kombinatsiya siklli gaz turbinali elektr stansiyalariga ega boʻlish muhim ahamiyatga ega. Biz respublikada oʻz ishimizni oʻtgan yili boshlaganmiz va ushbu oʻtish davrida uni har tomonlama qoʻllab-quvvatlash niyatidamiz”.
Tadbir soʻngida Oʻzbekiston energetika vazirining birinchi oʻrinbosari Azim Ahmadxodjayev soʻzga chiqqanlarga fikr-mulohazalar uchun minnatdorlik bildirib, Oʻzbekiston nisbatan neytral energetika maqomini oʻrnatishga intilayotganini taʼkidladi va 2030-yilga borib bu maqsadga erishishiga umid bildirdi. Mamlakat bu zaruratni anglab yetib, tarmoq, stansiya va uskunalarni modernizatsiya qilishga kirishdi. Yevropa Ittifoqi koʻmagida gaz-bugʻ generatorlaridan foydalangan holda loyiha amalga oshirilmoqda, ilmiy-tadqiqot instituti tashkil etilib, u yerda ishlanmalar va tadqiqotlar olib borilmoqda. Energetika vazirining birinchi oʻrinbosari Oʻzbekiston sarmoya kiritish uchun eng qulay shart-sharoitlarni yaratib berayotganini va yangi hamkorlikdan mamnun boʻlishini eslatdi.
25-mart kuni Toshkent xalqaro investitsiya forumining ikkinchi kuni boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan, u ham turli mamlakatlar ekspertlari ishtirokida koʻplab sessiyalar, uchrashuvlar, davra suhbatlariga boy boʻladi.